بررسی اثر اسانس گیاه پنج انگشت بر ساختار لوله های اسپرم ساز، کیفیت و قدرت لقاح آزمایشگاهی (ivf) اسپرم در موش سوری

ترکیبات گیاهی از دیرباز نقش بسار مهمی را در حفظ سلامت انسان بر عهده داشته اند. فیتواستروژن ها به طور طبیعی ترکیبات گیاهی هستند که می توانند به صورت آگونیست یا آنتاگونیست گیرنده های استروژنی در بدن عمل کنند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثرات اسانس گیاه پنج انگشت به عنوان یک گیاه فیتواستروژنی بر ساختار و مورفولوژی لوله های سمینیفر، کیفیت و کمیت اسپرم و قدرت لقاح آزمایشگاهی اسپرم استحصال شده می باشد. در این مطالعه از 30 موش نر استفاده شد که به 5 گروه تقسیم شده بودند. گروه های مورد مطالعه شامل کنترل، شم و سه گروه تیمار که اسانس گیاه پنج انگشت را به میزان 75، 150 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم به مدت یک هفته دریافت نمودند. پس از این مدت موش ها به روش جا به جایی مهره های گردنی کشته شدند و هر دوبیضه آنها برداشته شده و داخل محلول تثبیت کننده بوئن قرار داده شد تا بقیه مراحل مربوط به پروسه بافتی انجام شده و برش هایی به ضخامت µ 7-5 از آنها تهیه شود. پس از رنگ آمیزی مقاطع با رنگ آمیزی مرسوم h&e مطالعات هیستولوژی و استریولوژی روی آنها زیر میکروسکوپ انجام شد. بخش دم اپیدیدم نیز دایسکت شده و پس از استحصال اسپرم، ارزیابی کیفیت و کمیت اسپرم و قدرت لقاح آزمایشگاهی روی آنها انجام شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که تعداد کل اسپرم، تحرک اسپرم، درصد اسپرم های زنده و قدرت لقاح آزمایشگاهی آن در گروه های تیمار کاهش یافته بود (p<0.05). یافته های بافت شناسی نشان داد که اسانس گیاه پنج انگشت می تواند باعث آسیب به اپیتلیوم زایای سلول های سمینیفرگردد و ارتفاع بافت پوششی را کاهش دهد. مطالعات استریولوژیک نشان داد که حجم بافت بینابینی، لومن و قطر لومن به شکل معنی داری افزایش یافته بود (p<0.05). همچنین حجم اپیتلیوم زایا و لوله های سمینیفر، ارتفاع بافت پوششی ، تعداد سلول های سرتولی، لایدیگ، اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت، اسپرماتیدهای گرد و کشیده و نیز طول لوله های سمینیفر کاهش معنی داری داشت (p<0.05). در نهایت با توجه به نتایج مطالعه حاضر، می توان نتیجه گیری کرد که اسانس گیاه پنج انگشت بر لوله های سمینیفر و نیز کیفیت و کمیت اسپرم تاثیر مشخصی می گذارد به نحوی که آسیب ایجاد شده در یک الگوی وابسته به دز می باشد.